Çerezler tam olarak nedir?

Cookie veya Türkçe adıyla çerez, kısıtlı bir süre için bazı bilgileri saklayan bir metin dosyasıdır. Web sitelerinin çoğu çerez kullanır. Bunlar bir web sitesini ilk ziyaretinizde tarayıcınız tarafından otomatik olarak indirilir ve kaydedilir. Bir çerez en az iki unsur içerir; dosyanın adı ve değeri. Çerezlerin genellikle istenen kullanım ömürlerine göre belirlenmiş kendi kendini yok etme tarihleri olur. Bu bağlamda çerezler de seans çerezleri ve kalıcı çerezler olarak ayrılır. Seans çerezleri, o tarama seansının sonunda otomatik olarak hemen silinirler.  Kalıcı çerezler ise önceden tanımlanmış olan ömürleri boyunca kullandığınız uç cihazda kalırlar. Ancak belirlenen sürenin sonunda yok olurlar. Bu tür çerezler, o web sitesini tekrar ziyaret ettiğinizde sizin ayar tercihlerinizi hatırlar.

Çerezler kötü müdür?

Bu sorunun kesin bir cevabı yoktur. Çerezlerin web sitesindeki bilgilerden hangilerini saklayıp hangilerini saklamadıklarına ve bu bilgilerin sonuçta ne amaçla kullanıldığına bağlıdır. Bu çerezleri bir alet, örneğin bir çekiç veya testere gibi düşünebilirsiniz. Prensipte faydalı olmaları amaçlanmıştır, ama kötüye de kullanılabilirler. Bu nedenle, ayırım yapmak ve hangi çerezlerin sizin için gerekli ve önemli olduğuna, hangilerinin ise kaydedilmemesi gerektiğine karar vermekte fayda vardır. Sonra cihazınızın çerez ayarlarını da bu seçim doğrultusunda düzenlemelisiniz.

Çerezler aslında ne için gereklidir?

Çerezlerin web sitesi ziyaretlerini kolaylaştırması ve daha kullanıcı dostu hale getirmesi beklenir. Örneğin, internet üzerinden alışveriş yaptığınızda, bir sonraki ziyaretinizde web sitesinin sepetinizdeki ürünleri “hatırlamasını” veya sayfanın otomatikman tercih ettiğiniz düzen ve yazı tipi boyutuyla görüntülenmesini sağlarlar.
Ancak, bütün çerezler faydalı ya da özellikle kullanıcının yararına olmaz. Örneğin, takip çerezleri sizin web sitelerindeki davranışlarınızı izlemek ve ona göre reklamlar yerleştirmek için veya web sitesini daha kullanıcı dostu yapmak için kullanılır. Hangi çerezleri kabul hangilerini reddedeceğinizi iyi düşünmek bu nedenle önemlidir. Bu kararı vermek için de çerez türlerini öğrenmekte fayda vardır.

 

Ne tür çerezler vardır?

  • Fonksiyonel çerezler, web sitesinin çalışmasında temel işlevler için kesinlikle gerekli olan çerezlerdir. Onlar olmadan web sitesi amaçlandığı şekilde kullanılamaz. Ayrıca bir sayfa http iken https olarak değiştirildiğinde doğru işlevsellik provizyonunu ve dolayısıyla arttırılmış güvenlik koşullarının karşılanmasını da sağlarlar.  Bu çerezler isimsizleştirilmiş bilgi toplarlar ( kimliğinizle bağlantı kurulamaz) ve başka web sitelerindeki hareketlerinizi izleyemezler. Sadece seans boyunca saklandıkları için seans çerezleri kategorisine girerler. Bu çerezlerin kullanımı için sizden izin alınması gerekmez.
  • Birinci taraf çerezleri yasal tanıma göre bir web sitesini kullanmak için kesinlikle gerekli olmayan çerezlerdir. Ancak, sizin tarama deneyiminizi geliştirecek önemli görevleri yerine getirirler. Örneğin, sizin dil seçimi ve benzeri ayar tercihlerinizin kaydedilmiş olmasını sağlarlar. Bu çerezlerdeki bilgiler sadece ait oldukları web sitesinde kullanılabilir
  • Performans çerezleri bir sitenin ziyaretçi tarafından ne şekilde kullanıldığı, örneğin en sık hangi sayfalara girdiği ev hata mesajları görüntülenip görüntülenmediği hakkında bilgileri toplayan çerezlerdir. Bu çerezler başka bilgileri depolamazlar. Sadece kullanıcı dostu özelliğini arttırmak ve web sitelerini özellikle bireysel kullanıcıya uyarlamak için kullanılırlar. Bu bilgiler sadece anonim şekilde depolanır.
  • Eğer bir web sitesine entegre edilmiş üçüncü taraf içeriği varsa, o üçüncü taraf siz doğrudan onun web sitesine girmemiş olduğunuz halde bazı çerezler kullanabilir. Bu tür çerezlere üçüncü taraf çerezleri denir. Bu çerezler söz konusu üçüncü tarafça, bir kullanıcı olarak sizin hakkınızda bilgi toplamak ve onun kendi web sitesini ziyaret ettiğinizde sizi tanıyabilmek, size uyarlanmış bir web sitesi sunabilmek amacıyla kullanılabilir. Örneğin girdiğiniz bir sitede bir YouTube videosu varsa böyle bir durum söz konusu olabilir.
  • Çerezler pazarlama amaçlarıyla kullanılıyorsa, pazarlama çerezleri olarak anılırlar. Kullanıcıya onunla ilgili ve ona göre uyarlanmış reklamlar sunmak için kullanılırlar. Bir başka kullanım amacı da bir reklamın ne sıklıkta göründüğünü ve reklam kampanyasının etkinlik derecesini belirlemektir.

Çerez ayarlarımı nereden tanımlayabilirim?

Çoğu web sitesi çerez kullanımı hakkında bir uyarı mesajı içerir. Kendiniz de tarayıcı ayarlarınızdan çerez izinlerinizi istekleriniz doğrultusunda düzenleyebilirsiniz. Birçok tarayıcı tüm çerezleri kabul etmenizi ya da silmenizi sağlar veya sadece belirli çerez türlerine izin verir. Tarayıcı ayarlarınızdan “çerezleri kabul etme” şıkkını seçerek çerezlerin bilgisayarınıza kaydedilmesini engelleyebilirsiniz. Ancak, bütün çerezleri reddetmek de bazı web sitelerinin işlevselliğinin kısıtlanmasına neden olabilir. Bilgisayar veya diğer uç cihazlarınızdan çerezleri istediğiniz her an silebilirsiniz. Bu konuda detaylı bilgi için lütfen tarayıcınızın ve ya uç cihazınızın talimatlarına başvurunuz.